Uitgebreide vertaling van de Psalmen - Erik Smith

Vertaling

Een van de bekende dingen die Bijbelvertaalwerk moeilijk maken, is dat er een balans moet worden gevonden tussen letterlijkheid en verstaanbaarheid. Dit probleem komt bij elke nieuwe vertaling weer naar boven, en leidt vaak tot verhitte discussies.

Een ander, wat minder bekend, probleem is dat de woorden uit de grondtaal lang niet altijd een direct equivalent hebben in de doeltaal. Dit leidt er soms toe dat een bepaald woord in de grondtaal niet altijd met hetzelfde woord in de doeltaal wordt vertaald. Maar voor vrijwel elke bijbelvertaling geldt dat er een keuze moet worden gemaakt: met welk woord gaan we hier dit grondwoord vertalen? Met de keuze die wordt gemaakt, gaat er tegelijkertijd een stukje nuance verloren die in de grondtaal lag.

In het boek ‘Uitgebreide vertaling van de Psalmen’ brengt Erik Smith deze nuance weer terug. In zijn vertaling van de tekst van de 150 Psalmen geeft hij voor bepaalde woorden uit de grondtekst die meerdere vertalingen in de lopende zin. Dit ziet er dan als volgt uit:

Psalm 1:1 Gelukkig (voorspoedig en gezegend) is de mens, die niet wandelt in de raad van de verkeerden (goddelozen), noch staat op de weg van de zondaars, noch zit bij de spotters;

Met “Gelukkig (voorspoedig en gezegend)” wordt de vertaling gegeven van een bepaald woord in het hebreeuws, namelijk ‘asjree’. Als we in het woordenboek van P. Broers kijken, vinden we daar de betekenissen “gelukkig, gezegend”.

De Statenbijbel heeft het woord hier vertaald met 'welgelukzalig', een woord dat we in de normale spraak niet meer gebruiken. De NBV heeft het met 'gelukkig' vertaald, dat is een gangbaar woord, maar het kan (te) oppervlakkig worden opgevat. De rijkdom van het oorspronkelijke woord kan eigenlijk niet goed met één nederlands woord worden weergegeven, en dus heeft Erik Smith hier in zijn vertaling meerdere keuzes / variaties naast elkaar laten staan. Dat maakt de vertaling wel minder geschikt om voor te lezen. Een bekende Engelse vertaling die dit principe gebruikt heeft voor alle boeken van de Bijbel, is de zogeheten Amplified Bible. Bij het studeren in de Psalmen kunnen deze betekenisvariaties de lezer behoeden voor een verkeerd opvatten van de bijbeltekst door een eenzijdige vertaling.

Erik Smith heeft, daar waar van toepassing, vermeld welke psalmen (of gedeelten) messiaans geduid mogen worden. Ook dit is erg waardevol, maar de messiaanse lijn wordt wel vrij exclusief doorgetrokken, waarbij er minder ruimte opengelaten wordt voor het feit dat de messiaanse psalmen ook betrekking hebben op de ervaringen van de psalmdichter. Een sprekend voorbeeld is Psalm 72:

Psalm 72:1 Over Salomo(*)
(*) Deze psalm heeft betrekking op de Christus

Beter zou zijn geweest om te vermelden dat deze psalm zijn uiteindelijke vervulling heeft gevonden (en zal vinden) in Christus.

Begrippen

Volgend op de vertaling van de 150 psalmen bevat het boek een lijst met begrippen. Dit zijn vooral kernwoorden die voorkomen in de Psalmen, zoals Hart, Lankmoedig, Rechtvaardige. Maar ook een aantal (plaats)namen zijn opgenomen, zoals Hermon. Elk van deze begrippen wordt uitgelegd. Een voorbeeld:

Ceder
In psalm 92:13 staat: De rechtvaardige zal groeien als een palmboom; hij zal opschieten als een ceder op de Libanon.
De ceder is een altijd groene naaldboom, die eeuwen oud kan worden. Hij kan wel 40 meter hoog worden, met een enorme dikke stam van wel 2 meter doorsnede. De takken vormen op den duur een geweldig omvangrijke kroon. Het hout heeft een heerlijke geur. Doordat het hout zo duurzaam is, werd het door David en Salomo gebruikt voor de bouw van hun paleizen. Salomo gebruikte het tevens voor de bouw van de tempel. Indertijd was de Libanon het gebergte, waar goede ceders in grote aantallen stonden. De ceder in de bijbel is het beeld van pracht, kracht en macht, duurzaamheid en een lang leven.

Conclusies

Het boek 'Uitgebreide vertaling van de Psalmen' is een aanrader voor mensen die meer willen weten over de taalkleur van het hebreeuws in de Psalmen, zonder de taal zelf te hoeven leren. Ook over de Psalmen zelf bevat het boek een schat aan informatie. De vertaling en de begrippenlijst tonen respect voor de Bijbeltekst.
Wat misschien nog verbeterd zou kunnen worden:

• Een uitleg over de inleidende tekst die veel psalmen hebben, en dan vooral over het woordje 'van/voor/over', wat in het Hebreeuws slechts 1 letter is met veel verschillende betekenissen. In de vertaling is dit nu niet zichtbaar. Zo heeft Psalm 72 als inleidende tekst 'Over Salomo' (De NBV heeft hier van en de SV voor) en begint Psalm 73 met 'Een psalm van Asaf'. Het hebreeuws is in beide gevallen gelijk.
• Wat betreft de messiaanse lijnen: misschien kan een uitleg worden opgenomen over het hebreeuwse begrip 'zoon', dat niet slechts een biologische afstamming betekent maar meer een verbinding tussen twee personen aangeeft. Zo kan Salomo door God als zoon worden aangeduid (2Sam7:14), maar kan tegelijkertijd de lijn verder worden doorgetrokken naar Gods eniggeboren Zoon Jezus Christus.

   

Bestellen

Uitgebreide vertaling van de Psalmen door Erik Smith / ca 190 pag. paperback
ISBN 9077673016 / uitgever: HisWord Publishing / distributie: Johannes Multimedia
Het boek kan onder andere worden besteld in de Webshop van Johannes Multimedia.