Studiebijbel (SBOT) Psalmen I - recensie

Inleiding

Het Centrum voor Bijbelonderzoek (CvB) heeft een bijbelcommentaar op het Oude en Nieuwe Testament ontwikkeld. 'Psalmen I' vormt hierin het 7e deel van het Oude Testament, en dekt de Psalmen 1-106. (Het 8e deel bevat onder andere de Psalmen 107-150)

Indeling

'Psalmen I' begint met een algemene inleiding, die onder andere uitgebreid ingaat op de Hebreeuwse grondtekst. Zowel de achtergrond van de Hebreeuwse Bijbel als de manier waarop het Hebreeuws moet worden uitgesproken, komen aan bod.

Na de algemene inleiding volgt een inleiding op de Psalmen, een uitgebreid artikel over de structuur en opbouw van de Psalmen, waarin de bijzonderheden van de vijf delen in het Psalmboek worden benoemd. De delen krijgen ieder ook een titel mee die ook in de verklaring van de tekst van de Psalmen wordt gebruikt. Daarna iets over de Psalmen in de loop van de geschiedenis en een overzicht van de opschriften van de Psalmen. Tenslotte volgt de Bijbeltekst en de verklaring daarvan.

Aan het eind zijn de volgende excursen opgenomen:

Literaire aspecten van de psalmen
Messiaanse psalmen
Rechtvaardigen in het Oude Testament
Bijbels zicht op de mens
Ziekte en genezing in het Oude Testament
Vijanden in het Oude Testament

Deze excursen zijn niet allemaal specifiek gericht op de Psalmen, maar omdat de Psalmen een belangrijk onderdeel vormen van het Oude Testament hebben ze er wel betrekking op.

Tekst en Verklaring

Het grootste deel van het boek wordt in beslag genomen door de uitleg van de Psalmen 1-106. De manier van aanpak wijkt af van bijvoorbeeld de Statenvertaling met kanttekeningen, doordat niet vanuit de Bijbeltekst verwezen wordt naar de verklaring, maar andersom.

Aan de linkerkant wordt de Hebreeuwse grondtekst getoond, met daaronder de fonetische weergave, en daar weer onder de letterlijke woord-voor-woord vertaling. In de kantlijn staat de vertaling van het vers in de Statenvertaling van 1977, en – voor zover afwijkend – de vertaling van '51, de Willibrordvertaling, de vertaling van de Groot Nieuws Bijbel en de NBV.

Aan de rechterkant staat de verklaring van de tekst. Deze is redelijk vrij opgezet, maar volgt over het algemeen de verzen van de Psalm. De hoeveelheid Bijbeltekst aan de linkerkant is zoveel mogelijk in lijn gebracht met de verzen die aan de rechterkant worden verklaard, zodat de lezer meestal de Bijbeltekst waarover het gaat direct bij de hand heeft.

Het is opmerkelijk dat men ervoor heeft gekozen de accenten weg te laten in de weergave van de Hebreeuwse tekst, met als argument dat dit 'meestal nauwelijks invloed op de tekstuitleg heeft' en 'het lezen van de tekst bemoeilijkt voor de gemiddelde lezer door de veelheid aan tekens' (Algemene inleiding, pag '14*'). Deze afweging zou ik persoonlijk anders hebben gemaakt. Er zijn niet zoveel mensen die Hebreeuws kunnen lezen, en zij die het kunnen zijn vaak prima in staat om zich niet te laten afleiden door de accenttekens, en zij zouden er gebruik van hebben kunnen maken voor de gevallen dat het wél uitmaakt voor de tekstuitleg.

Naast de Bijbeltekst en de verklaring zijn er ook nog voetnoten, waarnaar wordt verwezen vanuit de verklarende tekst.

De verklaring zelf kan worden omschreven als 'schriftgetrouw', 'eigentijds', 'wetenschappelijk'. Wat dat laatste betreft, er wordt veelvuldig gerefereerd aan andere publicaties (vooral in de voetnoten), ook als het tegenovergestelde meningen betreft.

Wat betreft 'schriftgetrouw' kan de uitleg van Psalm 27:1 worden aangehaald. Daar staat 'Tegen het Davidisch auteurschap wordt wel ingebracht dat in vers 4 over de tempel gesproken lijkt te worden. Dit bezwaar is echter niet dwingend omdat het woord elders ook wel voorkomt met betrekking tot de tabernakel'.

Eigentijds is de verklaring ook, doordat er bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van 'nieuwe' tekstvondsten, zoals de Qumran-handschriften en gevonden inscripties (bijvoorbeeld de inscriptie in Qeiyafa die wordt aangehaald bij Psalm 72).

Wel is de verklarende tekst beknopt, en dat kan natuurlijk niet anders. Dit merk je bijvoorbeeld bij Psalm 68:14, waar de verklaring zonder veel verantwoording kiest voor een bepaalde vertaling van het Hebreeuwse woord sjefattajim, terwijl de bekende bijbelvertalingen nogal uiteenlopen.

Excursen

Wat betreft de Excursen, noemen we alleen die over Ziekte en Genezing in het OT. Na een beschrijving van de geneeskunde van de omliggende volkeren, zoals Egypte, komen de verschillende perioden uit de Bijbel aan bod. Kernachtig is de uitspraak (pag. 893): 'De tegenstelling ligt niet tussen God en de arts, maar tussen God en de afgoden'. Uiteindelijk wordt er geconcludeerd dat we artsen in het geheel niet tegenkomen in het OT, dan slechts in negatieve zin – zoals bij Asa in 2 Kronieken 16:12. God is de Geneesheer, en daarom horen genezing en vergeving bij elkaar. De excurs besluit met een aantal lijnen naar het Nieuwe Testament: 'In het OT behoort gezondheid tot de zegeningen van het verbond. In het NT is dat niet minder, maar juist meer geworden. … Genezingen zijn tekenen van het Koninkrijk dat volmaakt zal aanbreken bij de komst van Jezus in heerlijkheid.'

Conclusie

Het is bijna onmogelijk om een goede recensie te schrijven die recht doet aan de inhoud van dit deel van de Studiebijbel, omdat er zoveel ongenoemd moet blijven. De indruk die achterblijft is zeer positief, zowel wat de inhoud betreft als de uitvoering – mooi, degelijk, nette layout.

Psalmen I is geschikt voor iedereen die een beter begrip wil krijgen van de grondtekst van de Psalmen, en van de Psalmen als boek. Wel is het goed om je te realiseren dat de Studiebijbel niet alle andere studiematerialen vervangt, zeker waar het gaat om de kennis van de grondtalen.

Kortom, een absolute aanrader; zeker voor de bezoekers van deze website!