Algemeen
Over de berijmingen Digitaal schoolbord De Franse berijming Citaten (1) Citaten (2) De Nieuwe Psalmber... Niet-zingen is gev... Opinie
Onbekende psalmen Aangeboren muzikal... Psalmkeuze Populaire psalmen Aanpassen melodie Tips gezin, school... Moeilijke melodie&... Zingen bij Calvijn Gesprek over Onbek... Waak voor Wildgroei Discussie 1773 gez... Psalmberijming: ta... Ingezonden
Rubriek ingezonden Zingen van psalmen Geschiedenis Psalmen Meditatie over psa... Verantwoording Mee... Aanhef psalmen Theologie psalmen 1 Theologie psalmen 2 Tweestemmige Harmo... Studie berijmingen
Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Verder kijken
Ds. W. Pieters Catechisatieles
Catechismus vr. 6 Catechismus vr. 1 Catechismus vr. 2 Catechismus vr. 3 ... Catechismus vr. 10 Catechismus vr. 12 Catechismus vr. 13 Catechismus vr. 14 Catechismus vr. 15 Catechismus vr. 16 Catechismus vr. 17 Catechismus vr. 18 Catechismus vr. 19 Catechismus vr. 20 Catechismus vr. 21 Catechismus vr. 22 Catechismus vr. 23 Catechismus vr. 24 Catechismus vr. 25 Catechismus vr. 26 Catechismus vr. 28 Catechismus vr. 29 Catechismus vr. 30 Catechismus vr. 31 Catechismus vr. 32 Catechismus vr. 33 Catechismus vr. 35 Catechismus vr. 36 Catechismus vr. 39 Catechismus vr. 40 Catechismus vr. 42 Catechismus vr. 43 Catechismus vr. 45 Catechismus vr. 47 Catechismus vr. 49 Catechismus vr. 51 Catechismus vr. 52 Catechismus vr. 54 Catechismus vr. 55 Catechismus vr. 56 Catechismus vr. 57 Catechismus vr. 58 Catechismus vr. 59 Catechismus vr. 60 Catechismus vr. 61 Catechismus vr. 62 Catechismus vr. 63 Catechismus vr. 64 Catechismus vr. 65 Catechismus vr. 66 Catechismus vr. 67 Catechismus vr. 68 Catechismus vr. 69 Catechismus vr. 70 Catechismus vr. 71 Catechismus vr. 72 Catechismus vr. 73 Catechismus vr. 74 Catechismus vr. 80 Catechismus vr. 78 Catechismus vr. 79 Catechismus vr. 77 Catechismus vr. 76 Catechismus vr. 75 Dordtse Leerregels
H 1 artikel 1 H 1 artikel 2 H 1 artikel 3 en 4 H 1 artikel 5 H 1 artikel 6 H 1 artikel 7 en 8 H 1 artikel 10 en 11 H 1 artikel 12 H 1 artikel 15 H 1 artikel 17 H 2 artikel 1 en 2 H 2 artikel 3 H 2 artikel 5 H 2 artikel 6 H 2 artikel 7 H 2 artikel 8 H 3 artikel 1 H 3 artikel 2 H 3 artikel 3 H 3 artikel 4 H 3 artikel 5 H 3 artikel 6 H 3 artikel 7 H 3 artikel 8 H 3 artikel 9 H 3 artikel 10 H 3 artikel 11 H 3 artikel 12 H 3 artikel 13 H 3 artikel 14 H 3 artikel 15 H 3 artikel 16 H 3 artikel 17 Hoe moet ik omgaan met
Aalmoezen Aanvechtingen Achterklap Afgoderij Alcohol Ambt Antisemitisme Atheïsme Barmhartigheid Bastaardvloeken Beeldende kunst Bekering Bekommering Belediging Berusting Biblicisme Bijbel Bijbelkringen Bijbelverklaringen Bijbelvertalingen Bijgeloof Buitenkerkelijk ch... Catechisatie Censuur Chiliasme Chiromantie Concubinaat Confessionalisme Conflicten Creationisme Cultuur Dans Doodzonde De Doop Drift Dromen De duivel Eenzaamheid Eer Eerlijkheid Eeuwigheid Egoisme Eigendom Eigengerechtigheid Emancipatie Emotie Ergernis Erotiek Evangelicals Evangelie Evangelisatie Evolutietheorie Exorcisme Fanatisme Feestdagen Film Flirten Formulieren van ee... Fossielen Frustratie Fundamentalisme Gastvrijheid Gebed Gebed des Heeren Gebedsgenezing Gebedsverhoring Geboorteregeling Geduld Des HEEREN Lof
Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Willem Farel (1) Willem Farel (2) Willem Farel (3) Willem Farel (4) Willem Farel (5) Willem Farel (6) Islam Girolamo Savonarola Petrus Datheen (1) Petrus Datheen (2) Johannes Calvijn (1) Johannes Calvijn (2) Johannes Calvijn (3) Johannes Calvijn (4) Maarten Luther (1) Maarten Luther (2) Maarten Luther (3) Maarten Luther (4) Maarten Luther (5) Maarten Luther (6) Maarten Luther (7) Maarten Luther (8) Maarten Luther (9) Maarten Luther (10) Ambrosius Guido de Brès (1) Guido de Brès (2) Guido de Brès (3) Guido de Brès (4) Guido de Brès (5) Guido de Brès (6) Guido de Brès (7) Guido de Brès (8) Augustinus (1) Augustinus (2) Augustinus (3) Augustinus (4) Augustinus (5) De Germanen Abt Gregorius Petrus Waldes (1) Petrus Waldes (2) John Wycliff Johannes Hus De Catechismus van Genève
Vraag 6 t/m 14 Vraag 21 t/m 29 Vraag 30 t/m 45 Vraag 46 t/m 49 Vraag 50 t/m 54 Vraag 55 t/m 59 Vraag 60 t/m 64 Vraag 65 t/m 72 Vraag 73 t/m 79 Vraag 80 t/m 87 Vraag 88 t/m 91 Vraag 92 t/m 100 Vraag 101 t/m 105 Vraag 106 t/m 110 Vraag 111 t/m 113 Vraag 114 t/m 125 Vraag 126 t/m 130 Vraag 131 t/m 135 Vraag 136 t/m 142 Vraag 143 t/m 157 Vraag 159 t/m 165 Vraag 166 t/m 184 Vraag 185 t/m 195 Vraag 196 t/m 199 Vraag 200 t/m 203 Vraag 204 t/m 207 Vraag 208 t/m 212 Vraag 213 t/m 216 Vraag 217 t/m 223 Vraag 224 t/m 232 Vraag 233 t/m 239 Vraag 240 t/m 252 Vraag 253 t/m 255 Vraag 256 t/m 259 Vraag 260 t/m 265 Vraag 266 t/m 295 Vraag 296 t/m 308 Vraag 309 t/m 323 Vraag 324 t/m 332 Vraag 333 t/m 339 Vraag 340 t/m 356 Vraag 357 t/m 373 De Catechismus van Gen�ve
Vraag 1 t/m 5 Vraag 15 t/m 20 Staan tijdens het ... Waar jij mee zit
Gospelmuziek Onbekeerd na een k... Gods berouw De speelfilm Gods eer boven eig... De naam HEERE in d... Voor elkaar bidden Vruchten van de we... Kringgebed De verboden boom Hoogmoed Geen last van je z... Belijdeniscatechis... Rechtvaardiging en... Ben ik uitverkoren? Genade onder voorw... Popmuziek en house... De vergeving van z... Schriftuurlijke pr... Zondigen tegen je ... Jezus een hindernis Het erkennen van z... Moedeloosheid Gods kinderen en God Zondesmart Vierschaar Boetvaardigheid De doopbelofte Geroepen tot predi... Mensverheerlijking Bijna-dood-ervaring Een kind dat sterft Opvoeden De zonden haten Computerspelletjes Zonde tegen de Hei... Wat is bidden De gemeenschap der... De echte en blijve... Vergeven bij een e... Beloften voor onbe... De Drie Verbonden Troost ontvangen u... Het Boek Geloven in of aan ... Hoofdbedekking bij... Verbond maken met ... Gebedsverhoring Vruchten Heilige Geest
Liefde Blijdschap Vrede Lankmoedigheid Goedertierenheid Goedheid Geloof Zachtmoedigheid Matigheid Ergens las ik
Opvoeding jeugd De naaste in nood ... William Grimshaw (1) William Grimshaw (2) Citaten Spurgeon e... De Bijbel in jouw ... De Bijbel in jouw ... Belijdenis van zon... Depressiviteit Afvallige bijbelwe... Bijbel - ondersche... Het begin van de K... Bemoediging in don... Uit een brief van D.J.Crag
Brieven van D.J Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Korte series
Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Uit vroeger tijden... Uit vroeger tijden... Wie is God? (1) Wie is God? (2) Overdenkingen
Overdenkingen (1)  Overdenkingen (2)  Overdenkingen (3)  Overdenkingen (4)  Overdenkingen (5)  Overdenkingen (6)  Overdenkingen (7)  Overdenkingen (8)  Overdenkingen (9)  Overdenkingen (10)  Demonologie
Demonologie - 1 Demonologie - 2 Demonologie - 3 Demonologie - 4 Demonologie - 5 Demonologie - 6  Demonologie - 7 Demonologie - 8 Demonologie - 9 Demonologie - 10 Orthopraxie
Orthopraxie - 1 Orthopraxie - 2 Orthopraxie - 3 Orthopraxie - 4 Orthopraxie - 5 Orthopraxie - 6 Orthopraxie - 7 Orthopraxie - 8 Orthopraxie - 9  Orthopraxie - 10 Orthopraxie - 11 Orthopraxie - 12 Orthodoxie
Verkiezing (1) Verkiezing (2) Verkiezing (3) Verkiezing (4) Verkiezing (5) Verkiezing (6) Verkiezing (7) Verwerping Jongstervende kind... Het offer van Chri... Verlossing Zaligmaking Onze geestelijke s... Wie is God? (1) Wie is God? (2) Overig
Westminster Catech... Gesprek met anders... Geen zondebesef  Anekdotes-1 Anekdotes-2 Brief aan Diognetes Nieuwe wijn en oud... Bijbellezen aan ta... Citaten Thomas Wat... De Christenreis De Rechabieten Helpt u mee? 0
Catechismus vr. 53

Verantwoording van C.J. Meeuse betreffende zijn psalmberijming

Auteur: Ds. C.J. Meeuse

De Psalmberijming van Ds. Meeuse

Verantwoording

De psalmen zijn onder oprechte christenen de meest geliefde liederen om te zingen. God legt ons de woorden in de mond als we ze zingen, alsof Hij Zelf in ons zingt om Zijn glorie te verhogen, zo merkte Calvijn op, en zo wordt het ook ervaren door iedereen die er kracht uit krijgt.

Hoewel de psalmen onberijmd in onze Bijbel staan, in de grondtekst zien we dat God de dichters gaven gegeven heeft om ze in een kunstzinnige vorm weer te geven, geschikt voor onder andere de tempelzang. Ook in onze taal zijn er vanaf de tijd van de Reformatie veel berijmingen gemaakt om de psalmen geschikt te maken voor het zingen, in de kerkdiensten, maar ook op gezelschappen en in de huisgezinnen. De berijmde psalmen worden niet alleen gezongen; zij worden ook vaak geciteerd. Een berijming bevordert het onthouden. en ook zo wordt de boodschap doorgegeven.

In de loop der tijden zijn er veel psalmberijmingen gemaakt. sommige zijn door het gebruik in kerkdiensten heel bekend en daardoor heel geliefd geworden, zoals de berijming van Petrus Datheen. Het heeft in veel plaatsen veel moeite gekost om haar te vervangen door de berijming van 1773. boetes en gevangenisstraffen moesten helpen mensen ertoe te dwingen, want velen hielden hun voorkeur voor de zogenaamde 'oude rijm'. Nog zijn er gemeenten waar deze gezongen wordt.

De moeite die veel mensen hadden met de berijming van 1773 had niet altijd dezelfde oorzaak. Er zijn allerlei argumenten gebruikt, die ik hier niet allemaal zal noemen. Een paar belangrijke argumenten zijn:

  • De bekendheid met de berijming van Datheen; als je de verzen van deze berijming van je jeugd af gezongen hebt en veel verzen uit het hoofd kent, dan wil je die verzen vasthouden. Vooral als de tekst ervan in je leven is gebruikt en je hart erdoor is geraakt, is er liefde tot zo'n berijming.
  • De bevindelijke verwoording van veel psalmen. Veel van Gods kinderen herkenden de beleving van hun hart in de verzen van Datheen. Daarbij wist men dat ze gedicht waren in een tijd van vervolgingen en dat ze tot op de brandstapels zijn gezongen.
  • De berijming van 1773 is samengesteld uit verschillende berijmingen. Regelmatig klinkt in de verzen het verlichtingsdenken door in de plaats die 'de deugd' innam, zoals in de berijming van Psalm 1 vers 4, waar gezongen wordt over Gods genade voor hen die 'met vaste gang het pad der deugd betreden. Een heel bekend voorbeeld is ook Psalm 58 vers 8: 'Gewis, de deugd geniet haar vrucht.' Dit is in strijd met de Bijbeltekst. Ook het gebruik van de naam 'Opperwezen' voor God vonden sommigen onacceptabel.
  • Het was niet alleen het verlichtingsdenken. in sommige verzen klinkt het remonstrantisme door. in de Lofzang van Zacharias staat bijvoorbeeld in de onberijmde tekst dat God door de innerlijke bewegingen van Zijn barmhartigheid ons heeft bezocht met de Opgang uit de hoogte. Dit is in de berijmde tekst weergegeven door de woorden 'die met ons lot bewogen'. Niet een deugd van God is hierin drijfveer van Zijn handelen, maar een oorzaak buiten Hem schijnt Hem tot barmhartigheid te bewegen.
  • Voor de berijming van 1773 is de afspraak gemaakt dat de naam 'Heere' of 'Heere' bij voorkeur niet gebruikt zou worden. Het moest altijd 'Heer' worden. Daarom zingen we 'Heer, ai maak mij Uwe wegen...' en niet: 'Heere, maak mij Uwe wegen...' in sommige uitgaven is er nu consequent een komma achter gezet, maar dit is niet in overeenstemming met wat men in 1773 wilde.

Ook wat betreft de berijming van Datheen kan een aantal bezwaren niet ontkend worden. Zijn berijming is eigenlijk een vertaling van de Franse psalmberijming, de Geneefse psalmen. Hijvertaalde tamelijk letterlijk, wat in veel gevallen voor onnatuurlijk taalgebruik zorgde. De botsingen tussen de tekst van zijn verzen en de melodie waarop ze gezongen moesten worden, zijn ook bekend. Zelf vroeg hij al aan de zangers om wat toegeeflijkheid voor stijl en klemtoon in zijn verzen. Voor onze tijd zijn de verwoordingen in veel psalmen uit Datheens berijming onbegrijpelijk en onze kinderen weten er geen raad mee.

Er zijn mogelijkheden geweest om de toch wat gebrekkige berijming van Datheen te vervangen, zoals door die van Marnix van Sint-Aldegonde. Zijn berijming was kunstiger; het was óók een geestelijk rijke berijming, uit de grondtaal. Marnix gebruikte evenwel de in onbruik rakende 'du'-vorm voor de tweede persoon, ook voor God; verder raakte zijn literair taalgebruik algauw verouderd. Ook de herdichting van Datheen door Revius is nooit in aanmerking gekomen om Datheens berijming te vervangen. Pas in 1773 werd door de Staten-Generaal een nieuwe psalmberijming ingevoerd.

De berijming van 1773 werd door veel kerkleden als een grote verbetering ervaren. Anderen hielden vast aan 'de oude rijm' en benadrukten de inhoudelijke veranderingen. Toch is ook de berijming van 1773 bij veel mensen bijzonder geliefd geworden en dat is te begrijpen. Niemand mag ontkennen dat God deze berijming gebruikt heeft om het geloofsleven van Zijn kinderen te onderhouden en te versterken. Je krijgt liefde voor een psalmvers als daarinje beleving vertolkt wordt, of als God zo'n vers gebruikt om onderwijs, leiding of troost te geven. Als je van jongs af de psalmen kent en ze een deel van je geestelijk leven geworden zijn, dan wil je zulke psalmverzen niet kwijt. Dat is ook de ervaring van de dichter van de verzen die u nu in handen hebt. Hij wil ze ook niet kwijt, zingt eruit, leeft erbij en citeert ze in zijn preken. Laat niemand denken dat hier een poging gedaan wordt iemand zijn geliefde psalmverzen te ontnemen.

Waarom dan deze psalmberijming? Ze is ontstaan uit liefde tot de bijbelse psalmen en uit een begeerte zo zuiver mogelijk te vertolken welke boodschap daarin te vinden is. Toen ik de berijming van Marnix in bezit kreeg, heeft de zeggingskracht ervan me bijzonder aangesproken. Omdat ze voor velen in onze tijd te moeilijk is, begon ik vijfendertig jaar geleden met een herdichting ervan, mede met het oog op bepaalde bezwaren tegen de berijming van 1773. Al snel werd me duidelijk dat ik hierbij veel spreekwijzen van Marnix niet meer kon gebruiken. Dan gebruikte ik de bijbeltekst van de statenvertaling, met de kanttekeningen, en de Hebreeuwse tekst, die Mar-nix ook gebruikte. De statenvertaling was in zijn dagen nog niet gereed; die heeft hij niet gebruikt. Het kwam erop neer dat ik de verzen van Marnix gebruikt heb voor zover dat mogelijk was; daarbij heb ik regelmatig - niet altijd - zijn rijmschema's gebruikt; ook heb ik het rijm soms laten doorlopen in een volgend vers, wat Marnix ook wel deed. Het is niet goed te spreken van een herdichting van Marnix' psalmberijming; ik moet volstaan met te vermelden dat ik zijn berijming zoveel mogelijk gebruikte. Wat de namen van God betreft, net als in onze statenbijbel heb ik gebruikgemaakt van de namen Heere en Heere. in het eerste geval betreft het de grote Naam van de 'Ik zal zijn die Ik zijn zal'. in het tweede geval gaat het over de bijbelse Naam van God als schepper en Bezitter van alle dingen. ik heb dus afstand genomen van de naam 'Heer', of 'Heer', die we in onze reformatorische kerken in onze tijd ook niet gebruiken.

Wat betreft het gebruik van deze psalmberijming: ik hoop dat ze allereerst dienen zal om het zingen van de psalmen weer tot een goede gewoonte te maken. 'Eenmaal zingen is tweemaal bidden', zei Augustinus. Luther raadde het zingen van een psalmvers aan met name ook als de duivel je de baas wil spelen. Hij gaat ervoor op de vlucht. God zal het zingen van de psalmen gebruiken om Zijn Woord niet alleen in onze mond te leggen, maar Hij zal het ook in zondaarsharten leggen, tot eer van Zijn Naam. Dit hoop ik allermeest. Deze psalmbundel is in de eerste plaats bedoeld voor huiselijk gebruik, voor gebruik op zangverenigingen en voor psalmzangavonden. Het zou in strijd zijn met de bedoeling van deze psalmberijming als er een onheilige twist over zou ontstaan.

Laat in onze gezinnen, op onze verenigingen en op onze scholen de psalmen niet verdrongen worden door andere liederen, zeker niet als die doordrenkt zijn van remonstrantisme. Goede geestelijke liederen zijn bijzonder waardevol. Laat die gezongen worden, maar geef de psalmen de eerste plaats. Want dan zingen we wat God ons in de mond legt. En in het hart. Hij Zelf zegene daartoe dit werk.

Goes, 30 augustus 2011

CJM - SOLI DEO GLORIA!

Kijk ook bij de recensie van deze berijming.


Sponsor:

Jongbloed Media

Bijbels met Psalmen

Bijbels Herziene Statenvertaling

Bijbels voor jongeren

Kinderbijbels

Uitgeverij Groen